zaterdag 1 maart 2014

Talige uitdagingen #1: Geef ons heden ons dagelijks "broad"

Als veronderstelde linguïst, slash, taalwetenschapper, slash, taalkundige, word ik verondersteld van allerlei talige zaken verstand te hebben. In een niet al te serieuze setting - een verjaardag met veel mensen en veel bier in een niet nader toe te lichten evenredige verhouding - werd bij het zien van een reclame voor de serie "Broadchurch" de volgende vertaling geproduceerd door één van de aanwezigen: "Broodkerk." Uiteraard kon deze vertaling op veel hoongelach rekenen, zoals eigenlijk alles wat gezegd werd die avond, maar ik herkende mijzelf in deze vertaalfout. Zelf heb ik een bijna intuïtieve neiging liedjes te vertalen en schieten bij mij als ik "Broad, day, li-ight" hoor altijd de woorden "brood, dag, licht" door m'n hoofd. Dus... Maar even serieus: wat betekent "broad" dan wél?

Precies die vraag werd gesteld door degene die de vertaalfout beging, hetzij in beschonken toestand. Ik, als "meneer universiteit", werd verondersteld daar het antwoord op te moeten weten. In de eerste plaats ben ik geen anglist maar een hispanist, maar uiteraard ben ik best bereid mijn taalkundige licht hierop te werpen. Side note: Ik droeg zelf die avond nog een foutief voorbeeld aan met "broad new day", terwijl ik natuurlijk "brand new day" bedoelde. Ik had niet gedronken. 

Er is één 'woord' met "broad" waarvan ik aan mag nemen dat iedereen het kent, namelijk: Broadway. Deze welbekende straat ligt in New York (echt?), op de plek waar in de tijd dat de stad nog "Nieuw-Amsterdam" heette de Breedweg lag. Betekent dat dan dat "broad" te vertalen is met "breed"? Wellicht, maar daarvoor mag het argument van de Breedweg niet gelden: het is mogelijk en niet ondenkbaar dat de Engelsen destijds kozen voor een fonetische adaptatie van de Nederlandse naam (dus hoe je het uitspreekt), en niet voor een semantische adaptatie (wat het betekent).

Om er achter te komen wat dan wel de betekenis van "broad" is, dient men zich te wenden tot verregaande taalwetenschappelijke middelen. Jazeker: Google. Na enig speurwerk op "broad" en daaraan toegevoegd "meaning" kwamen de volgende voorbeeldzinnen te voorschijn uit vooraanstaande en hoogaangeschreven woordenboeken. Voorbeeldzinnen zijn in dit soort gevallen altijd handig omdat het (kennelijk) gaat om een woord dat geen directe één-op-éénvertaling of meerdere vertalingen naar het Nederlands kent en het dus beter is om het woord in verband met de context te zien. Tot zover mijn wijze (ver)taalkundige raad.

In eerste instantie stuit je op aanstootgevende voorbeelden die betrekking hebben op het taalgebruik van een zekere sociale groep. In de meeste gevallen wordt met sociale groep (stads)jongeren bedoeld. Hoe dan ook: "Broad" verwijst in dit 'sociolect'  op zekere wijze naar vrouwen of meisjes. TheFreeDictionary spreekt dan ook over "often offensive slang". Zonder hierover uit te wijden, kan ik zeggen dat "Broad" in die zin niet misstaan zou hebben op die bewuste verjaardag. Een paar voorbeeldzinnen uit The Urban Dictionary:

Steve: Hey Joe is Lisa a good lay? 
Joe: No man she's such a broad, I couldn't get myself to ejaculate in her.


Een iets beschaafder voorbeeld, wellicht:
A woman who isn't afraid to say what's on her mind.
That broad tells it like it is.

Hoe dan ook, de échte betekenis (normatief!) van "broad" is te herleiden uit de volgende voorbeelden van The Free Dictionary:

1. Wide in extent from side to side: a broad river; broad shoulders.
2. Large in expanse; spacious: a broad lawn.
3. Having a certain width from side to side: A sidewalk three feet broad.
4. Full; open: broad daylight.
5. Covering a wide scope; general: a broad rule.
6. Liberal; tolerant: had broad views regarding social services. 
7. Relating to or covering the main facts or the essential points.
8. Plain and clear; obvious: gave us a broad hint to leave.
9. Obsolete Outspoken.
10. Vulgar; ribald: a broad joke.
11. Strikingly regional or dialectal: a broad Southern accent.

Conclusie: "Broad" betekent "breed" in de breedste zin van het woord. Van breed tot wreed, kun je eigenlijk wel zeggen. Meer kan ik er niet van maken. ... Maar "broad daylight" betekent toch "klaarlichte dag"? Ja. Ik zei toch dat context belangrijk was?

Bronnen: 
http://www.thefreedictionary.com/broad 
http://nl.urbandictionary.com/define.php?term=broad
http://nl.wikipedia.org/wiki/Broadway_(Manhattan)


Geen opmerkingen:

Een reactie posten